Οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 38% του εργατικού δυναμικού της χώρας μας, αν και αποτελούν το 50,5% του πληθυσμού της χώρας, αμείβονται-στον ιδιωτικό τομέα-με το 75%, κατά μέσο όρο, των αποδοχών των ανδρών, «αποφεύγουν» ανερχόμενα επαγγέλματα, προσχωρούν, όμως, όλο και περισσότερο στην επιχειρηματικότητα!
Τα παραπάνω αποτελούν ορισμένες βασικές διαπιστώσεις μιας μελέτης του Κέντρου Ερευνών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος ΙΙΙ Β Archimed Ιnterreg και δόθηκε στη δημοσιότητα από το Εθνικό Επιμελητηριακό Δίκτυο Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών και Στελεχών (ΕΕΔΕΓΕ).
Σύμφωνα με την μελέτη :
1)Το ποσοστό των νέων γυναικών που επιθυμούν να σπουδάσουν είναι μεγαλύτερο από των νέων αντρών. Στην πραγματικότητα, επίσης, είναι υψηλότερος ο πραγματικός αριθμός τους σε ΑΕΙ. Οι κύριες επιλογές των νέων γυναικών για ΑΕΙ είναι προς την κατεύθυνση θεωρητικών ή και διάφορων σπουδών που συνδέονται με κορεσμένα επαγγέλματα και έχουν περιορισμένες διεξόδους στην αγορά εργασίας(φιλολογικές σπουδές, νομικές, καλών τεχνών, βιολογίας, χημείας, φαρμακευτικής, δημοσιογραφίας, βιολόγων, φαρμακοποιών…)
Στην πλειοψηφία τους οι γυναίκες «αποφεύγουν» ανερχόμενα επαγγέλματα με καλές προοπτικές στην αγορά εργασίας, όπως αυτά της νέας τεχνολογίας, της πληροφορικής, τις κατασκευές, τη γεωπονία, καθώς και μέσα τεχνικά επαγγέλματα (ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί, υδραυλικοί, ψυκτικοί, μηχανικοί, εγκαταστάτες, οδηγοί, κ.λπ Οι σχολές ΑΕΙ που το ποσοστό των γυναικών είναι πολύ χαμηλότερο από των αγοριών, είναι α) Οι σχολές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και οι αντίστοιχες σχολές και β)Οι σχολές Πληροφορικής. Αντιθέτως, στον κλάδο των οικονομικών και τουριστικών σπουδών και επαγγελμάτων οι γυναίκες υπερτερούν σε αριθμούς
2)Παρατηρείται, ότι η παρουσία των γυναικών στις μεσαίες και υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας βελτιώνεται. Ο διορισμός στο Δημόσιο παραμένει, βεβαίως,η ισχυρότερη επιδίωξη των γυναικών και αυτή η τάση ενισχύεται τα τελευταία χρόνια. Στο χώρο της Δημόσιας Διοίκησης ή στο δικαστικό σώμα, αλλά και στην εκπαίδευση, στην υγεία ή στις Τράπεζες(όπου η απασχόληση είναι μονιμότερη) οι γυναίκες, σήμερα αντιπροσωπεύονται καλύτερα σε σχέση με το παρελθόν ,ενώ αυξάνεται αλματωδώς η συμμετοχή τους στα σώματα ασφαλείας και στις ένοπλες δυνάμεις. Ένας σημαντικός αριθμός νέων γυναικών εξακολουθούν να κατευθύνονται σε «παραδοσιακές» γυναικείες απασχολήσεις( νοσοκόμες, πωλήτριες, γραμματείς κ.λ.π.) που συχνά συνδέονται με σπουδές σε κάποιο Τ.Ε.Ι και που παρέχουν εργασιακές διεξόδους , αλλά με χαμηλές αμοιβές Και χωρίς δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης. Με βάση τα πορίσματα έρευνας που πραγματοποίησε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο το 2006, οι γυναίκες θεωρούν αμιγώς ανδρικά τα επαγγέλματα του : Ηλεκτρολόγου (85%), Ναυτικού (83%), Οδηγού (63%) και Στρατιωτικού (63%) και αμιγώς γυναικεία τα επαγγέλματα του:Βρεφονηπιοκόμου (82%),Νηπιαγωγού (74%) και Γραμματέα (51%).
3)Η γυναικεία επιχειρηματικότητα εκτιμάται στο 10-15% του συνόλου της επιχειρηματικότητας, Οι αυξητικές τάσεις που παρουσιάζει είναι πολύ ικανοποιητικές και αν συνεχίσει έτσι θα φτάσει σύντομα το μέσο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι 20% ( Στις Η.Π.Α. είναι περίπου 32%!) Σε σημαντικό αριθμό γυναικείων επιχειρήσεων οι γυναίκες χρησιμοποιούνται ως «πρόσχημα».( διότι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες είναι οι σύζυγοι !) Οι γυναίκες γίνονται επιχειρηματίες διότι επιζητούν ανεξαρτησία, ενδιαφέρονται για το αντικείμενο, και επιθυμούν βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης.. Οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι στην πλειοψηφία τους έγγαμες και οι επιχειρήσεις τους είναι μικρές έως πολύ μικρές. Ποσοστό 21%, των γυναικείων επιχειρήσεων δεν απασχολούν προσωπικό και μόνο το 3% απασχολεί 5-10 μισθωτούς. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα εκδηλώνεται στο εμπόριο( 25%), στην γεωργία(20%), στον τουρισμό(18%) και σε παραδοσιακές επιχειρηματικές δράσεις όπως είναι τα:περίπτερα, καθαριστήρια, κομμωτήρια, χαρτοβιβλιοπωλεία, μικρά μπακάλικα, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια,είδη ένδυσης, είδη επίπλου και διακόσμησης, εργασίες φασόν, τουριστικά καταλύματα, βρεφονηπιακοί σταθμοί, φαρμακεία…Οι επιχειρηματικές προοπτικές των γυναικών θα ήταν καλύτερες αν οι επιχειρηματικές τους επιλογές στρέφονταν περισσότερο στις νέες τεχνολογίες και ειδικότερα στην πληροφορική, στις κατασκευές και στις μεταφορές. Οι γυναίκες επιχειρηματίες δηλώνουν ότι επηρεάστηκαν κυρίως από το πατρικό πρότυπο( 19,7%) και από προηγούμενους προϊσταμένους (8,7%).Το 90% των γυναικών επιχειρηματιών δηλώνει ότι σπίτι-δουλειά δεν είναι και πολύ συμβατά πράγματα, και αυτό είναι μεγάλο εμπόδιο για την επαγγελματική επιτυχία. Το 82% των γυναικών πιστεύει ότι η μητρότητα συνδυάζεται δύσκολα με υψηλό επαγγελματισμό, ενώ σημαντικοί, επίσης ανασταλτικοί παράγοντες της γυναικείας επιχειρηματικότητας είναι τα παραδοσιακά στερεότυπα, οι ελλείψεις σε κεφάλαια, η έλλειψη ειδίκευσης, ο φόβος για την αποτυχία… Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι μόλις το 9% των μελών των Δ.Σ. Επιμελητηρίων είναι γυναίκες, ενώ σε 4 από αυτά δε συμμετέχουν καθόλου γυναίκες .Έχει, πάντως διαπιστωθεί σε ορισμένες έρευνες ότι οι γυναίκες υπερτερούν σε καινοτομικές δράσεις!
Προτεινόμενα μέτρα για ανάπτυξη γυναικείας επιχειρηματικότητας:
α)Χρειάζεται να ατονίσει-κατ αρχάς-ο παραδοσιακός διαχωρισμός των επαγγελμάτων σε ανδρικά και γυναικεία και αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την εκπαίδευση και τα Μ.Μ.Ε
β) Προβολή προτύπων επιτυχημένων γυναικών επιχειρηματιών και καθιέρωση βραβείου γυναικείας επιχειρηματικότητας
γ)Παρακίνηση περισσότερων γυναικών-μέσω του επαγγελματικού προσανατολισμού-σε τομείς όπως είναι η πληροφορική, η μηχανολογία, οι κατασκευές, κλπ, που έχουν ευρύτερες προοπτικές στην αγορά εργασίας.
δ)Καθιέρωση ειδικών κινήτρων( επιδοτήσεις, φορολογικές ελαφρύνσεις, ευνοϊκά δάνεια, κίνητρα για καινοτομίες-ειδικές δραστηριότητες-για πρωτοβουλίες σε απομακρυσμένες περιοχές)
ε)Δημιουργία Συνεταιριστικής Τράπεζας για γυναίκες, νέους και ειδικές κατηγορίες του πληθυσμού- με πρότυπο την Grameen Bank στην Ινδία, του Μοχάμεντ Γιούνους, που έχει δανείσει 7,5 εκ. γυναίκες, οι οποίες κατά 95% επέστρεψαν τα δάνεια αυτά. Η τράπεζα με την προτεινόμενη ονομασία «Τράπεζα Επιχειρηματικότητας Γυναικών και Νέων», μπορεί να χρηματοδοτηθεί από εισφορές γυναικών επιχειρηματιών, το λογαριασμό ΛΑΕΚ του ΟΑΕΔ, τον ΕΟΜΜΕΧ κ.λ.π. στ)Θεσμοθέτηση μιας μόνο κρατικής υπηρεσίας για τη διεκπεραίωση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών για νέες πρωτοβουλίες γυναικείας επιχειρηματικότητας.
ζ)Ανάπτυξη «Αντένων», οι οποίες με σύγχρονα εργαλεία επαγγελματικού και επιχειρηματικού προσανατολισμού, θα συμβουλεύουν, πληροφορούν και υποστηρίζουν τις υποψήφιες για επιχειρηματική δράση, θα σχεδιάζουν πρακτικές για την εξοικείωση των γυναικών στις νέες τεχνολογίες, θα υποστηρίζουν συμμαχίες και δίκτυα, θα διευκολύνουν την ανάπτυξη διασυνοριακών δράσεων,, θα οργανώνουν εκπαιδευτικά σεμινάρια, συνέδρια και εκδηλώσεις.
Το Δίκτυο, τέλος, οφείλει να συγκεντρώνει το υπάρχον πληροφοριακό υλικό για τις δράσεις, τις παρεμβάσεις, τα προγράμματα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και να ενημερώνει την ιστοσελίδα που έχει δημιουργήσει, να επιβλέπει, να συντονίζει και να κατευθύνει τις “Αντένες” επιχειρηματικότητας.