ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΜΙΚΡΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ:ΜΕΡΟΣ Δ΄
«ΤΟ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ»
Στα μέσα Μαΐου ταξιδέψαμε στα μέρη του τέως Δήμου Σάμης. Αυτό που γνωρίζαμε ήταν ότι στην περιοχή θα ξεκινούσε την λειτουργία του ,αρχές Ιουνίου, ένα μικρό Μουσείο-«επτανησιακό σπίτι», με εκθέματα έπιπλα και αντικείμενα της προσεισμικής Κεφαλονιάς. Μας ξενάγησε ο εμπνευστής και στυλοβάτης της όλης προσπάθειας ο κ.Δημήτρης Τόκας ο οποίος μας διαβεβαίωσε ότι ήμασταν οι πρώτοι-παρά το ότι είχε «ενοχληθεί» και από άλλους- που περάσαμε την «πύλη» και είδαμε από κοντά τα εκθέματα -ΚΑΙ ΑΥΤΟ, ΝΙΩΣΑΜΕ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΞΕΝΑΓΗΣΗ, ΟΤΙ ΗΤΑΝ ,ΠΡΑΓΜΑΤΙ, ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΤΙΜΗ!
Οφείλουμε, στο σημείο αυτό, να πούμε ότι εμείς αντικρίσαμε τους χώρους ακόμη αδιαμόρφωτους, όμως, αυτό δεν αποτέλεσε εμπόδιο στο να νιώσουμε τον βαθύ σεβασμό, αγάπη και φροντίδα με την οποία ο κ. Τόκας περιέβαλε το κάθε αντικείμενο ξεχωριστά, αλλά-θα το πούμε κι ας μοιάζει υπερβολικό- και το υπαρξιακό βάθος, τις πολλές μικρές και μεγάλες ιστορίες που το κάθε έκθεμα-είτε πρόκειται για τραπέζι, είτε για κρεβάτι, είτε για καρέκλα ή μαχαιροπήρουνο-είχε αποτυπώσει στο ξύλινο ή μεταλλικό του «σώμα».
Η αλήθεια είναι ότι το εξωτερικό του οικήματος δεν προοιωνίζει τους «θησαυρούς» που κρύβει στο εσωτερικό του. Μόλις ,όμως, μέσα στο ημίφως αρχίζουν τα πράγματα να σου μιλούν και να σε κοιτάζουν, η «έκπληξη» επέρχεται αβίαστα!
Ο ξεναγός μας, μας είχε ήδη ενημερώσει ότι παρουσιάζονται τα πενήντα περίπου εκθέματα, τακτοποιημένα σε τέσσερα δωμάτια, σε έναν χώρο περίπου ενενήντα τετραγωνικών μέτρων, ως αντικείμενα της κρεβατοκάμαρας, του σαλονιού, της τραπεζαρίας και του χώρου υποδοχής, ενώ ,αργότερα, θα δημιουργηθεί και βιβλιοθήκη που θα στεγάσει παλιά χειρόγραφα. Όλα όσα εκτίθενται έχουν, φυσικά, καταγραφεί από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Μέσα στα άλλα, η «βιτρίνα» του 1880 με το κινέζικο σερβίτσιο, οι γκραβούρες με την Άσο και τα τείχη της αρχαίας Σάμης, ο επτανησιακός καναπές από μαόνι ,το τραπέζι με «τα μάτια της αλεπούς» από το 1750, τα πολύφωτα, ο λέοντας της επτανησιακής πολιτείας με τα αυθεντικά του χρώματα, το «σελερέ»,τα ασημένια κουταλάκια τα οποία χρησιμοποίησε ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ όταν είχε έλθει στη Σάμη, η πολυθρόνα του τζακιού(1840),παλιά πορτρέτα, το μεγάλο μεταλικό/ξύλινο κρεβάτι…! Το παλαιότερο «κομμάτι» της συλλογής χρονολογείται περί το1700 και το νεώτερο περί το1935!
«Μια φορά κι έναν καιρό»,λοιπόν, ήταν η πολύ εύπορη οικογένεια των Στεφανάτων από τη Σάμη Κεφαλονιάς με μεγάλη περιουσία και στο νησί και στην Κέρκυρα και στην Αθήνα. Κάποια στιγμή, στην κατοχή του κ. Τόκα -απόγονου της οικογένειας Στεφανάτων-περιήλθαν ως κληρονομιά από τον παππού του(μέσω της μητέρας του) πλήθος αντικειμένων . Από αυτά επιλέχτηκαν ορισμένα, συντηρήθηκαν με κόπο, μεράκι, και ,κάποτε-κάποτε, αγωνία και εντάχθηκαν στο «επτανησιακό σπίτι» που δημιουργείται εδώ και δεκαοκτώ μήνες στον Καραβόμυλο. Εκ παραλλήλου συστήθηκε από τον κ. Τόκα, την μητέρα του, έναν συγγενή της οικογένειας και τον κ. Ν. Χωραφά μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία , το «Διαπολιτισμικό Κέντρο Ιονίου», με σκοπό να είναι ο φορέας του Μουσείου. Το όλο εγχείρημα, δεν εντάχθηκε σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα και καλύφθηκε οικονομικά, αποκλειστικά από τους δημιουργούς του. Μας ειπώθηκε ότι μόνο κατά τον τελευταίο χρόνο χρειάστηκαν περίπου 200.000 ευρώ για έργα συντήρησης!
«Δεν θα είναι όπως τα άλλά Μουσεία με τις βιτρίνες»- μας είπε ο «ξεναγός μας».«Το δομήσαμε /δομούμε έτσι ώστε να μας βοηθήσει να κάνουμε ένα ταξίδι στο παρελθόν! Περιμένω αύριο(12/05/11) την μουσειολόγο για τις τελικές διευθετήσεις.»
Η ιδέα της συντήρησης εμφανίστηκε ουσιαστικά στον κ. Τόκα από το 1970, καθώς ήταν η εποχή που με την αείμνηστη σιόρα Ελένη Κοσμετάτου γυρνούσαν τα βουνά και τα λαγκάδια προσπαθώντας να διασώσουν στοιχεία της παλιάς, προσεισμικής Κεφαλονιάς. Αργότερα, «προστέθηκε» η ιδέα της δημόσιας έκθεσης. Ένα φυλλάδιο σε τρεις γλώσσες θα αποτελέσει το «πρώτο ενημερωτικό υλικό»,αλλά, το Μουσείο θα χρειασθεί και βοήθεια σε επίπεδο ξενάγησης, πράγμα που σημαίνει ένα επιπλέον έξοδο , το οποίο ελπίζεται να καλυφθεί με την καθιέρωση ενός εισιτηρίου εισόδου.
Η άποψή μας είναι ότι αν το «Επτανησιακό σπίτι» λειτουργήσει όπως πρέπει και προβληθεί όπως του αξίζει θα αποτελέσει μια πολύτιμη μονάδα «εμπλουτισμού» του τουριστικού μας προϊόντος και ταυτόχρονα μια «αόρατη γέφυρα» να μας συνδέει με το παρελθόν του τόπου μας!