Το Επιμελητήριο συμμετείχε στην Συνάντηση Αποδήμων που φέτος έγινε στον Δήμο Λειβαθούς στις 29-30 Ιουλίου με ομιλία του Προέδρου του κ.Θεόφιλου Μιχαλάτου. Το αντικείμενο της παρέμβασης ήταν «Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»H Ο μιλία του Προέδρου έγινε την Κυριακή το πρωί, 30/7/06, λίγο μετά τις 11:00 π.μ. .Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
H ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ KAI ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Α.ΓΕΝΙΚΟΤΗΤΕΣ
Το γνωρίζουμε όλοι. Η οικονομική δραστηριότητα στα νησιά επικεντρώνεται στον τουρισμό. Όλο και περισσότερο εγκαταλείπονται οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα. Η Κεφαλονιά και η Ιθάκη δεν αποτελούν εξαίρεση.
Η πολιτεία μπορεί και πρέπει :
1) να χωροθετήσει
2)Να υιοθετήσει «ενεργητικές πολιτικές» οι οποίες θα έχουν ως στόχο να αρθούν-όσο αυτό είναι δυνατόν –τα προβληματικά στοιχεία που καθιστούν τα νησιά μειονεκτούσες περιοχές. Να υιοθετήσει ως «αιχμή του δόρατος» για την ανάπτυξη, ΤΟΝ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ( ενδεχομένως ως συστάδα νήσων) και να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να τον στηρίξει.(τηλε-εφαρμογές σε όλα τα επίπεδα, γενναίες επιδοτήσεις και φορολογικά μέτρα σε επενδύσεις στον εναλλακτικό τουρισμό και σε ό,τι τον καθιερώνει και τον προωθεί, προσφορά ιδιαίτερων υπηρεσιών εκπαίδευσης και πληροφόρησης στους επιχειρηματίες κ.λ.π.)
3) Επειδή όλα τα προβληματικά στοιχεία δεν είναι δυνατόν να αρθούν, επειδή η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού δεν πρέπει να επιδιωχθεί, η Κεφαλονιά και η Ιθάκη πρέπει να διεκδικήσουν και να έχουν μειωμένους συντελεστές Φ.Π.Α., καλύτερη φορολογική μεταχείριση ,μια καλύτερη επιδοτική μεταχείριση στον Νέο Αναπτυξιακό-όπου η επιδότηση μπορεί να φθάνει, κατά την άποψή μας, μέχρι το 65% του συνολικού προϋπολογισμού.
4) να θέσει ως πρωταρχικής σημασίας στόχο την αναβάθμιση των ακτοπλοϊκών μεταφορών , των αερομεταφορών, του οδικού νησιωτικού δικτύου, την ενεργειακή θωράκιση, τις μονάδες βιολογικού καθαρισμού,την ύδρευση.
5)Δραστική μείωση της γραφειοκρατίας η οποία, σήμερα, εξακολουθεί να αποτελεί αντικίνητρο για τους υποψήφιους επενδυτές.
Στον βαθμό που η Πολιτεία ανταποκρίνεται στις παραπάνω υποχρεώσεις της θα ανταποκρίνεται και ο ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ είτε συμπράττοντας μαζί της –σε κάποιες περιπτώσεις- είτε επενδύοντας μόνος του:
· Στην δρομολόγηση καραβιών και αεροπλάνων
· Στην δημιουργία Μαρινών και υποδομών εναλλακτικού τουρισμού.
· Σε «πεντάστερες» ξενοδοχειακές μονάδες
Β. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
H απασχόληση του νησιωτικού πληθυσμού με τον ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ παρουσιάζει μια σταθερή καθοδική πορεία από το 1961.Οι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά είναι το αυξημένο κόστος παραγωγής και το μεταφορικό, η γήρανση του πληθυσμού, ο μικρός κλήρος, οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι. Συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο ότι η απασχόληση με ορισμένα προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας είναι η μόνη ΔΙΈΞΟΔΟΣ (;) για τον πρωτογενή νησιωτικό τομέα. Αυτά ισχύουν γενικά, ισχύουν και για την Κεφαλονιά όπου οι παραδοσιακές «φημισμένες» απασχολήσεις(λάδι, κρασί, μέλι, κτηνοτροφικά) αποκτώντας πιστοποίηση ποιότητας, τυποποίηση και εφαρμόζοντας τις σύγχρονες πρακτικές του promotion φαίνεται να εμφανίζουν κάποιες δυνατότητες. Η λατομική δραστηριότητα, δραστηριότητα με παρελθόν και παρόν στον τόπο δεν νομίζουμε ότι προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες για νεοεισερχόμενους. Η ανάγκη, επιπλέον, για χωροθέτησή της γίνεται επιτακτικότερη όσο περνάνε τα χρόνια καθώς είναι από τις πλέον ασύμβατες με τον τουρισμό δράσεις. Ανάγκη χωροθέτησης έχουμε ακόμη και για τις υδατοκαλλιέργειες, για τις οποίες υπάρχει η εκτίμηση ότι πέραν των Εχινάδων νήσων-όπου αυτή τη στιγμή συγκεντρώνουν περίπου το 30% της Ελληνικής παραγωγής-υπάρχει κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις η δυνατότητα για παραγωγή σε Κεφαλονιά και Ιθάκη επιπλέον 5000-6000 τόνων αλιευμάτων. Οι υδατοκαλλιέργειες φαίνεται, λοιπόν, ότι προσφέρουν επενδυτική ευκαιρία. Πέντε Εταιρείες δραστηριοποιούνται ήδη κοντά στις ακτές της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης(πλην Εχινάδων).
Η αλιεία, η οποία δεν επιδοτείται ικανοποιητικά διεξάγεται από 215 μικρά σκάφη( μικρή παράκτια), 15 μεγαλύτερα (μεγάλη παράκτια) και έχουμε και 2 σκάφη( γρι-γρι) μέσης αλιείας. Μόνο τα σκάφη μέσης αλιείας μπορούν ουσιαστικά να θεωρηθούν ως επενδυτική πρόταση και πράγματι, εδώ, εφόσον υπάρχει διάθεση και γνώση, υπάρχει και δυνατότητα κάποιων αποδόσεων.
Τα θερμοκήπια στην Κεφαλονιά έχουν από καιρό λάβει την κατιούσα καθώς δεν έχει απομείνει ούτε το ένα τρίτο όσων υπήρχαν.
Δραστηριοποιούνται ήδη 5-6 επιχειρήσεις στον χώρο της ανθοκομικής διότι υπάρχουν αυξημένες απαιτήσεις σε φυτά και άνθη εξαιτίας της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας αλλά και της Δημόσιας προσπάθειας εξωραϊσμού των κοινοχρήστων χώρων. Κατά την άποψή μας, η ζήτηση, εδώ, καλύπτεται ικανοποιητικά.
Στον χώρο της κτηνοτροφίας τα 150.000 γιδοπρόβατα εκτατικής καλλιέργειας, μπορούν να στηρίξουν τις μονάδες που ήδη υπάρχουν στον δευτερογενή τομέα (τυροκομεία)
Θα πρέπει, τέλος, να διερευνηθεί η δυνατότητα για νέες-ή μη διαδεδομένες-καλλιέργειες όπως είναι τα φαρμακευτικά φυτά και βότανα(καλλιέργεια/συλλογή), τα ενεργειακά, η σαλιγκαροτροφία κ.λ.π.
Γ.ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ:
Είναι γεγονός ότι σε ολόκληρο τον νησιωτικό χώρο η μεταποιητική δραστηριότητα συνοψίζεται 1) στην οικοδομική δραστηριότητα γύρω από την οποία αναπτύσσεται –συμπληρωματικά- μια σειρά από δραστηριότητες όπως είναι οι αλουμινοσιδηροκατασκευές ή τα ξυλουργεία και 2) σε επιχειρήσεις τυποποίησης και επεξεργασίας προϊόντων του πρωτογενή τομέα της παραγωγής( π.χ. ελαιοτριβεία, τυποποιητήρια, τυροκομεία…).Οι νησιωτικές επιχειρήσεις-μικρομεσαίες με τα ελληνικά κριτήρια αλλά… «ανύπαρκτες» με τα Ευρωπαϊκά-δεν μπορούν να αποτελέσουν αποκλειστικό μοχλό ανάπτυξης.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε στο νησί σημαντικές επενδύσεις στον χώρο της ενέργειας(αιολοκής) με την δημιουργία των σχετικών πάρκων. Στην πλήρη του ανάπτυξη αυτό το Πρόγραμμα επενδύσεων θα παράγει τόση ενέργεια ώστε να υπερκαλύπτει τις ανάγκες του Νομού κατά την ώρα της μέγιστης ζήτησης. Είναι πολύ αμφίβολο εάν υπάρχει η δυνατότητα και για επιπλέον αιολικά πάρκα( ή άλλου είδους), αλλά το πράγμα θέλει διερεύνηση .
Yπάρχει, φυσικά, στην Κεφαλονιά και η ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ-ως βιομηχανία-με ετήσιο τζίρο πάνω από 10 εκατ.Ευρώ από τις εργασίες του εργοστάσιου στις Μηνιές.
Στην Κεφαλονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕΑ είχαμε 482 μεταποιητικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις το 1996 .Σήμερα, στο Επιμελητήριό μας είναι γραμμένες 563 βιοτεχνίες Στις βιοτεχνίες συγκαταλέγονται οι ξυλουργοί (84), τα τυροκομεία (20) ,τα ελαιοτριβεία (14) και οι αλουμινοκατασκευές/σιδηροκατασκευές (69).Μέσα σε δέκα χρόνια, λοιπόν, εφόσον τα στοιχεία είναι ορθά, είχαμε μια γενική αύξηση της τάξεως του 17% περίπου.
Η αύξηση δεν είναι σημαντική αν συνυπολογισθεί ότι ο Νομός μας τα πολλά τελευταία χρόνια είναι από τους κορυφαίους όσον αφορά την οικοδομική δραστηριότητα Να σημειώσουμε, μόνο, ότι κατά το φετινό χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου ο οικοδομικός όγκος στα Ιόνια νησιά εμφανίζει αύξηση της τάξεως του 27,2% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα καθησυχάζοντας όσους ανησυχούσαν εξαιτίας της κακής περσινής χρονιάς Πριν από πέντε χρόνια οι επιχειρήσεις αλλουμινοσιδηροκατασκευών δεν ήταν περισσότερες από 20!Παρότι στην Κεφαλονιά δραστηριοποιούνται και επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε άλλον Νομό, εν τούτοις είχαμε ,εδώ, μια εκρηκτική αύξηση! Άνθρωποι του χώρου, πάντως, εκτιμούν ότι τον τελευταίο καιρό ο αριθμός έχει σταθεροποιηθεί και δεν θα πρέπει να αναμένουμε σημαντικές αυξομειώσεις στο μέλλον .Στον χώρο των ξυλουργείων ή αύξηση ήταν πολύ μικρότερη ( είχαμε περίπου 60 ξυλουργεία προ πενταετίας).Ο λόγος είναι-προφανώς- ότι ο ανταγωνισμός με τις επιχειρήσεις αλουμινίου, αλλά και τα «οικοδομικά ήθη» δεν επέτρεψαν στις επιχειρήσεις ξύλου και στα ξυλουργεία να αναπτυχθούν. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις προβλέπεται, μάλιστα, να συρρικνωθούν στο μέλλον.
Συρρίκνωση είχαμε και στις επιχειρήσεις που ασχολούνται με το λάδι(ελαιοτριβεία),καθώς, εκτός των άλλων η παραγωγή λαδιού έχει πέσει από τους 3000 τόνους στους 2.000!Δεν υπάρχουν τυποποιητήρια λαδιού, αλλά , μια καθετοποιημένη μονάδα η οποία θα περιλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις με ελιές βιολογικής καλλιέργειας από τις οποίες θα παράγεται το λάδι σε βιολογικό ελαιοτριβείο και το οποίο στην συνέχεια θα πιστοποιείται και θα τυποποιείται πιθανόν να έχει επενδυτικό ενδιαφέρον.
Τα τυροκομεία έχουν διατηρήσει τον αριθμό τους, έχουν εκσυγχρονισθεί, αλλά η μελλοντική τους επιβίωση, όπως και σημαντικού τμήματος της κτηνοτροφίας μας, εξαρτάται από την κατάληξη της περιπέτειας που λέγεται Κεφαλονίτικη φέτα-και από την γενικότερη δυναμική που θα επιδείξουν.
Έχουμε ήδη 10 μικρά οινοποιεία (με κυρίαρχο του Συνεταιρισμού Ρομπόλας το οποίο δίνει 500-600 τόνους τον χρόνο) και τα οποία στηρίζουν με την ύπαρξή τους το Κεφαλονίτικο αμπέλι. Είναι δυνατόν και κάποιο ακόμη μικρό οινοποιείο να μπορεί «να σταθεί» με την προϋπόθεση ότι θα παράγει προϊόν εξαιρετικής ποιότητας
Μονάδα παραγωγής αιθέριων ελαίων δημιουργείται-μάθαμε-στην Έρισο.
Εκτιμούμε ότι ενδεχομένως να μπορεί να έχει επενδυτικό ενδιαφέρον μια καθετοποιημένη μονάδα η οποία από ζώα βιολογικής εκτροφής θα παράγει τυποποιημένα και πιστοποιημένα προϊόντα.
Έχουμε δυο μονάδες εντατικής κτηνοτροφίας, του κ. Άννινου στα Πουλάτα ( παραγωγή χοιρινού με 150-200 χοιρομητέρες) και τα κοτόπουλα Νιφοράτου στα Ομαλά. Θα μπορούσαμε να έχουμε και άλλη πτηνοτροφική μονάδα ,αλλά η… νόσος των πτηνών δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιες σκέψεις!
Έχει εκφρασθεί, τέλος, ένα αρχικό ενδιαφέρον για την δημιουργία μονάδας τυποποίησης αλιευμάτων (όχι ιχθυοτροφείου).
Δ. ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ:
Το Επιμελητήριο έχει 4421 ΜΕΛΗ. Οι επαγγελματίες είναι 2702 και οι εμπορικές επιχειρήσεις 1156. Οι βιοτεχνίες είναι 563. Και μόνο αυτοί οι αριθμοί δείχνουν ότι μιλάμε για οικονομία του τριτογενή τομέα στην οποία κυριαρχούν τα καταλύματα αλλά και τα σχετικά με τον επισιτισμό. Στο Επιμελητήριο έχουμε 765 επιχειρήσεις ενοικιαζομένων καταλυμάτων και 272 επισιτιστικές.Ο Νομός διαθέτει περίπου 1600 νόμιμες μονάδες ενοικιαζόμενων καταλυμάτων και περίπου 130 ξενοδοχεία. ( 22.000 κλίνες σε ενοικιαζόμενα και 8.000 σε ξενοδοχεία.)Οι δυνατότητες που έχει ο Νομός μας είναι ασφαλώς πολύ μεγαλύτερες, αλλά η κατάσταση των γενικών υποδομών, η γραφειοκρατία και τα προβλήματα αδειοδότησης λειτουργούν ως φρένο για την όποια επενδυτική διάθεση. Από τα 130 ξενοδοχεία μόλις 4 είναι 4 αστέρων ( 4Χ4 δηλαδή…αλλά από την ανάποδη! )Το ενθαρρυντικό, είναι, ότι οι μονάδες που εμφανίστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια είναι αξιόλογες, αλλά η όποια ανάπτυξη, εδώ, γίνεται με αργούς ρυθμούς. Ένα από τα σοβαρότερα στοιχεία απ΄αυτά που απογοητεύουν τους επίδοξους επενδυτές είναι ότι χρειάζονται περίπου δυο χρόνια για τις σχετικές αδειοδοτήσεις (αυτή την περίοδο, μάλιστα, εξαιτίας των προβλημάτων προσωπικού στην Διεύθυνση Δασών τα χρόνια αναμονής έχουν γίνει τρία!), όταν στην Κύπρο για να πάρεις άδεια κατεδάφισης και οικοδόμησης θέλεις έναν μήνα! Η εκτίμησή μας, είναι, ότι εφόσον περιορισθεί το πρόβλημα του χρόνου αναμονής για την αδειοδότηση και βελτιωθούν οι γενικές υποδομές μια επένδυση σε πάνω από 50 δωμάτια, στην κατάλληλη τοποθεσία, επιπέδου 4 αστέρων μπορεί να έχει ικανοποιητική απόδοση. Όσον αφορά τα ενοικιαζόμενα καταλύματα περίπου το 10% είναι επιχειρήσεις τριών «κλειδιών»( Στην πλειοψηφία τους είναι δυο «κλειδιών» ), είναι μονάδες ικανοποιητικές στο σύνολό τους και συγκριτικά με την άλλη Ελλάδα και σε σχέση με τις απαιτήσεις που έχουν οι τωρινοί επισκέπτες μας. Εάν, όμως, θα ήθελε κάποιος να επενδύσει δημιουργώντας μια τέτοια επιχείρηση οφείλουμε να του πούμε να το ερευνήσει καλά πριν το κάνει! Η δική μας άποψη, είναι, ότι εφόσον ο υποψήφιος επενδυτής δεν χρειάζεται να αγοράσει οικόπεδό, αλλά έχει δικό του στην κατάλληλη τοποθεσία, μπορεί να ελπίζει ότι αν δημιουργήσει μια καλή μονάδα 18 δωματίων μπορεί να κάνει «απόσβεση» σε ένα λογικό χρονικό διάστημα!
Τα εστιατόρια στον τόπο μας είναι υπεραρκετά. Ενδεχομένως, όμως, σε ορισμένα μέρη να μπορεί κάποιος να επενδύσει με επιτυχία είτε σε εστιατόριο υψηλότατων προδιαγραφών. είτε σε μονάδα παραδοσιακή.
Υποδομές εναλλακτικού τουρισμού: Έχουν μέλλον στην Κεφαλονιά-παρόν δεν έχουν –στον βαθμό που θα βελτιώσουμε τις γενικές υποδομές μας. Θα αναφέρουμε ,ενδεικτικά, ως επενδυτικές προτάσεις τις υποδομές για αθλητικό τουρισμό, για τουρισμό υγείας, για θαλάσσιο…Η Κεφαλονιά προσφέρεται ακόμη και για ορεινό τουρισμό μια και έχει τον Αίνο, αρκεί να ολοκληρωθούν οι δημόσιες παρεμβάσεις που έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να συζητηθεί και η δημιουργία ενός «τελεφερίκ» με την σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Όσον αφορά τα λοιπά του τριτογενή τομέα ήδη κάτι έχουμε πει στο πρώτο κιόλας μέρος της εισήγησής μας. Αυτό που υπάρχει είναι μια σειρά από μικρομεσαίες για τα Ελληνικά δεδομένα επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε πολλούς χώρους καλύπτοντας λιγότερο ή περισσότερο ικανοποιητικά τις ανάγκες που εμφανίζονται : Επιχειρήσεις υγρών καυσίμων. Super Market, ένδυσης και υπόδησης…αλλά και φροντιστήρια, πλυντήρια, ενοικιάσεις τροχοφόρων,λογιστικά γραφεία….αν και είναι, γενικώς, σε επάρκεια, πάντοτε παρέχουν επενδυτικές μικροευκαιρίες.
Κυρίες και Κύριοι
Προσπαθήσαμε μέσα σε λίγα λεπτά να σας παρουσιάσουμε αυτό που υπάρχει χωρίς πολλούς αριθμούς και κουράζοντας όσο γίνεται λιγότερο. Υποκύψαμε, επίσης, στον πειρασμό να θέσουμε το Αναπτυξιακό μας πιστεύω για την αγαπημένη μας πατρίδα, να θέσουμε την Πολιτεία, καθώς εμείς νομίζουμε, ενώπιον των δικών της υποχρεώσεων και να υποδείξουμε κάποιες-κατά την άποψή μας-επενδυτικές δυνατότητες.
Ευχαριστούμε για την προσοχή και ευχόμαστε η παρούσα ημερίδα να οδηγήσει σε γόνιμα συμπεράσματα