ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ:ΜΙΑ ΔΥΝΑΤΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ! (ΜΕΡΟΣ Α΄)
Ο γεωτουρισμός είναι μια καινούρια για τη χώρα μας εναλλακτική μορφή τουρισμού που αναπτύσσεται με δυναμισμό τα τελευταία χρόνια σε αρκετές χώρες του εξωτερικού. Η Ελλάδα παρουσιάζει τεράστιες δυνατότητες αξιοποίησης, αλλά μόλις τους τελευταίους μήνες με την δημιουργία του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων και την ψήφιση του νόμου 3937/2011, φαίνεται ότι μπαίνουν «τα θεμέλια» ή ,αλλιώς, αρχίζει «να κυλάει το νερό στο αυλάκι»!Επειδή έχουμε την εντύπωση ότι η Κεφαλονιά θα μπορούσε να αποτελέσει έναν προορισμό πρώτης προτεραιότητας για τους γεωτουρίστες με τα τόσα γεωλογικά θαύματα και ιδιαιτερότητες που έχει, αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε στο παρόν τεύχος(και να συνεχίσουμε) στο επόμενο, ένα αφιέρωμα σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση για τον τόπο μας! Σημειωτέον ότι τα προηγούμενα χρόνια και από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κεφαλονιάς είχαν γίνει ενέργειες για τη συγκρότηση Φακέλου και ένταξη του νησιού στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Γεωπάρκων. Στην παρούσα αναφορά, θα εξιστορήσουμε με συντομία τα γεγονότα, θα σας δώσουμε ορισμένα αποσπάσματα από τον νόμο 3937/2011 για να έχετε άμεση και προσωπική γνώση και θα «φιλοξενήσουμε στις σελίδες του Περιοδικού μας τον Δρ.Φασουλά, τον πρώτο Προεδρο του Φόρουμ των Γεωπάρκων.
Τ.Β.
1.TΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
1. Αναγνωρίζονται σταδιακά ως Γεωπάρκα (από την UNESCO) και είναι μέλη των Δικτύων των Ευρωπαϊκών και των Παγκόσμιων Γεωπάρκων, οι εξής τέσσαρες(4) προστατευόμενες περιοχές ιδιαίτερου γεωλογικού ενδιαφέροντος: Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου (2000), το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη (2001), το Εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού (2009) και η περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου (2010)
2.Δημιουργείται,στη συνέχεια-Φεβρουάριος του 2011-το Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων! Εφαρμόζοντας τους κανονισμούς λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων που υποστηρίζεται από την UNESCO, όπως επίσης και τις αποφάσεις της 23η Συντονιστικής Συνάντησης του Δικτύου Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων (Μάρτιος 2009) και του 4ου Παγκόσμιου Συνέδριου Γεωπάρκων (Απρίλιος 2010) τα Ελληνικά Γεωπάρκα και συνεργαζόμενοι με αυτά φορείς προχώρησαν στην ίδρυση του Εθνικού φόρουμ. Στη συνάντηση εγκρίθηκε η Ιδρυτική Διακήρυξη και αποφασίσθηκαν οι πρώτες δράσεις προκειμένου να ενημερωθούν οι αρχές, οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι για τη σημασία των γεωπάρκων και τις δραστηριότητες που προσφέρουν ως τουριστικοί προορισμοί ποιότητας αλλά και ιδανικές περιοχές για περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση. Ο σκοπός της ίδρυσης του φόρουμ αφορά στο συντονισμό και την προβολή των Ελληνικών Γεωπάρκων, καθώς και την ενίσχυση των προσπαθειών για την ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων και θέσεων της γεωλογικής και γεωμορφολογικής κληρονομιάς. Ο Συντονιστής του Ελληνικού Φόρουμ Γεωπάρκων εκλέγεται από τα μέλη του με ετήσια θητεία. Γα το 2011 εκλέχθηκε ο Δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς από το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη . Η Γραμματεία του Δικτύου αποφασίστηκε να λειτουργεί στη Μυτιλήνη στα γραφεία του Γεωπάρκου του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
3. Στον νόμο 3937/31.03.11του ΥΠΕΚΑ περί βιοποικιλότητας κατοχυρώνεται στην Ελληνική Νομοθεσία η έννοια του Γεωπάρκου και διασφαλίζεται η «Γεωλογική Κληρονομιά»η οποία μέχρι σήμερα δεν απολάμβανε μέτρων προστασίας και διαχείρισης. Με τον νέο νόμο περιοχές της χώρας μας αναγνωρίζονται ως Φυσικά Πάρκα, Εθνικής ή Περιφερειακής εμβέλειας και εφόσον περιλαμβάνουν σημαντικούς γεώτοπους μπορούν πλέον να χαρακτηριστούν ως Γεωπάρκα .Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα μεμονωμένοι γεώτοποι και στοιχεία του αναγλύφου να προστατευτούν ως προστατευόμενα Τοπία ή Φυσικοί Σχηματισμοί.(Στο παρόν αφιέρωμα, ως Παράρτημα, περιλαμβάνονται και αυτούσια τμήματα του προαναφερόμενου νόμου που έχουν άμεση σχέση με τα Γεωπάρκα)
2. Χ.ΦΑΣΟΥΛΑΣ: «ΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΓΕΩΠΑΡΚΑ…»
Το υπάρχον Φόρουμ στο οποίο είστε Πρόεδρος εκπροσωπεί, μέχρι στιγμής, τέσσερα γεωπάρκα, τα οποία αναγνωρίστηκαν ως τέτοια κυρίως, μέσω της UNESCO !Τα μέλη σας είναι υποχρεωμένα-μετά την ψήφιση του 3937/ 2011-να επιβεβαιωθούν ως γεωπάρκα ακολουθώντας τις διαδικασίες που προβλέπονται από τον νόμο ή δεν απαιτείται κάτι τέτοιο; Υποθέτουμε ότι αν μια άλλη περιοχή- π.χ. η Κεφαλονιά- θέλει να αναγνωριστεί ως Γεωπάρκο απαιτείται να πράξει τα προβλεππόμενα από τον νόμο!(ή μήπως μπορεί να ακολυθήσει και αυτή τον δρόμο της UNESCO και του Ευρωπαϊκού δικτύου;) Η ένταξη ενός γεωπάρκου στα Δίκτυα των Ευρωπαϊκών ή Παγκόσμιων Γεωπάρκων δεν απαιτεί κάποια προηγούμενη εθνική αναγνώριση. Συνεπώς ούτε τα τέσσερα υφιστάμενα Ευρωπαικά Γεωπάρκα ούτε κάποιο υποψήφιο είναι υποχρεωμένα να αναγνωριστούν ως τέτοια μα βάση το νόμο για τη βιοποικιλότητα που αναφέρεστε. Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι από τα τέσσερα ελληνικά τα τρία έχουν εθνική αναγνώριση, προστασία και φορέα διαχείρισης. Το Απολιθωμένο Δάσος με ειδικό ΠΔ ως προστατευόμενος Φυσικός και Πολιτιστικός Σχηματισμός υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ ο Χελμός- Βουραικός και Βίκος – Αώος είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος Εθνικοί Δρυμοί (τώρα Εθνικά Πάρκα) με θεσμοθετημένους φορείς διαχείρισης. Το Απολιθωμένο Δάσος έχει δικό του ΔΣ με βάση τη νομοθεσία του Υπ. Πολιτισμού ενώ οι άλλοι δυο φορείς είναι υπό το καθεστώς των Φορέων διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών του Υπ. Περιβάλλοντος. Υπόψη, όμως ότι στο Βίκο – Αώο η διαχείριση του Γεωπάρκου δεν γίνεται από το Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου αλλά από μια επιτροπή που έχει δημιουργηθεί στην οποία συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Οσον αφορά στο Γεωπάρκο του Ψηλορείτη το οποίο εκπροσωπώ είναι το μόνο που δεν έχει εθνική αναγνώριση, παρα μόνο ο πυρήνας του ως περιοχή NATURA. Η διαχείριση του γίνεται μετά από συμφωνία των τοπικών αρχών, από την Αναπτυξιακή των Δημων, ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτης, και ειδικότερα από την Επιτροπή Διαχείρισης που έχει συσταθεί με βάση το νομικό πλαίσιο που διέπει αυτές τις Αναπτυξιακές. Στην επιτροπή συμμετέχουν δυο μέλη του ΔΣ της Αναπτυξιακής μέ πρόεδρο τον Πρόεδρο της Εταιρίας, και από ένα εκπρόσωπο του Πανεπιστημίου Κρήτης, του ΓΕΩΤΕΕ παρ. Κρήτης, των Δνσεων Περιβάλλοντος και Δασών της Περιφέρειας Κρήτης, του Κέντρου περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μιας εταιρίας τουριστικών καταστημάτων της περιοχής (Γη του Ψηλορείτη) και τέλος μιας ΜΚΟ (Εταιρία Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδος). Στόχος της επιτροπής είναι η τουριστική προσβολή, η ενημέρωση και εκπαίδευση των επισκεπτων και τέλος η συμμετοχή στα δίκτυα των Γεωπάρκων, οι οποίες είναι και οι μοναδικές που έχει η Αναπτυξιακή εταιρία με βάση το Νόμο. Προστασία και διαχείριση γίνεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και αρχές με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο. Με τις νέες εξελίξεις το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη δεν είναι υποχρεωμένο να αναγνωριστεί ως εθνικό Γεωπάρκο για να συνεχίσει τη συμμετοχή του στα Δίκτυα της UNESCO εφόσον, για το σκοπό αυτό υπάρχει εσωτερική διαδικασία αξιολόγησης. Επιπλέον, ούτε τα υποψήφια ελληνικά γεωπάρκα υποχρεούνται μιας τέτοιας αναγνώρισης εκ των προτέρων. Όμως η εθνική αυτή αναγνώριση θα είναι σημαντικό βήμα και θα προσδώσει πολλά οφέλη και δυνατότητες στα γεωπάρκα. Τα υποψήφια γεωπάρκα θα πρέπει να ακολουθήσουν τις οδηγίες και τα βήματα που απαιτούνται από την UNESCO για την ένταξή τους. Είναι προφανές ότι οι υποψήφιες περιοχές θα πρέπει να έχουν σημαντικό φυσικό, γεωμορφολογικό και γεωλογικό περιβάλλον για την ένταξη, αλλά από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω η Κεφαλλονιά εξασφαλίζει αυτό το κριτήριο στο έπακρο. Μας λένε:Αν στην Κεφαλονιά δημιουργούσαμε ένα γεωπάρκο (Σπήλαια της Σάμης) και μερικούς προστατευόμενους φυσικούς σχηματισμούς, με τα μέτρα προστασίας που θα λαμβάνονταν θα περιορίζαμε δραστικά την λεγόμενη οικιστική και όχι μόνο ανάπτυξη, με αποτέλεσμα τα κέρδη από τον γεωτουρισμό να μην αντισταθμίζουν τις οικονομικές απώλειες από την περιοριστική πολιτική! Τί απαντάμε; Καταρχήν τα γεωπάρκα, σε αντίθεση με άλλα καθεστώτα προστασίας, φέρνουν μια νέα πολιτική στη διαχείριση και προστασία της Φύσης. Πρεσβεύουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την προστασία του Φυσικού περιβάλλοντος είναι η ήπια και βιώσιμη τοπική ανάπτυξη που βασίζεται στα ιδιαίτερα αυτά στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και που εξασφαλίζει ένα επαρκές βιωτικό επίπεδο για τους κατοίκους και τις προυποθέσεις και τους οικονομικούς πόρους για προστασία. Υποστηρίζουν και ενισχύουν συνεπώς δράσεις γεωτουρισμού, οικοτουρισμού, αγροτουρισμού και κάθε άλλης μορφής εναλλακτικού τουρισμού, συνεργάζονται με τοπικές επιχειρήσεις, προβάλλουν τα προϊόντα τους και τις ίδιες μέσα από τα εργαλεία που έχουν ή αναπτύσσουν, ενώ παράλληλα συμβάλουν στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των επισκεπτών και κατοίκων. Σε ορισμένα γεωπάρκα όπου οι φορείς διαχείρισης έχουν την αρμοδιότητα, αυτά μπορούν να έχουν λόγο στην οικιστική ανάπτυξη και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος (πχ Φορείς διαχείρισης Εθνικών Δρυμών, ή άλλων προστατευόμενων περιοχών). Σε όλες τις άλλες περιοχές θα θέματα αυτά διέπονται από τα επιμέρους Περιφερειακά Χωροταξικά Σχέδια, ΣΧΟΑΑΠ Δήμων, Κανονιστικές και Περιοριστικές Διατάξεις που υφίστανται. Για τα μέτρα προστασίας που αναφέρεστε, στα γεωπάρκα αυτά εστιάζονται συνήθως στους αναγνωρισμένους γεωτοπους, που αποτελούν σημαντικά στοιχεία του γεωλογικού και γεωμορφολογικού περιβάλλοντος που πρέπει να διαχειριστούν και να προστατευτούν, σε στοιχεία του Φυσικού περιβάλλοντος ιδιαίτερης αξίας και σε καμία περίπτωση στο σύνολο της περιοχής του Γεωπάρκου. Φυσικά θα πρέπει να τονίσουμε ότι εφόσον ο φορέας διαχείρισης ενός Γεωπάρκου στοχεύσει στην προστασία και προβολή των παραπάνω στοιχείων θα πρέπει να έχει λόγο και να ακούγεται η άποψη του σε όλα τα παραπάνω ζητήματα. Η ουσία, όμως, της ερώτησής σας και η μοναδική απάντηση που μπορεί να δοθεί για όλες τις ανάλογες περιπτώσεις είναι η εξής: Το Φυσικό Περιβάλλον, με όλα του τα χαρακτηριστικά, αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο οικονομικό κεφάλαιο μιας περιοχής, ιδιαίτερα στην Ελλάδα που διατηρείται γενικά σε πολύ καλά επίπεδα. Είναι η Ιερή Αγελάδα που μπορεί να μας θρέψει στο μέλλον. Η τουριστική μας βιομηχανία τις τελευταίες δεκαετίες αναγνωρίζει αυτό το γεγονός, αφού έχουμε πλέον κατανοήσει ότι μόνο το ένδοξο παρελθόν δεν επαρκεί για ένα ελκυστικό τουριστικό πακέτο. Εξ ‘ου και οι μορφές εναλλακτικού τουρισμού που προωθούνται. Αυτό όμως θα πρέπει να το αντιληφθούν και όλοι όσοι σε τοπικό επίπεδο ασχολούνται με την τουριστική βιομηχανία. Δεν μπορούμε να αρμέξουμε το φυσικό περιβάλλον μέχρι να βγάλει αίμα. Αν το κάνουμε, όπως έγινε στην Ισπανία με την άναρχη οικιστική ανάπτυξη για παραθεριστικές κατοικίες, όπως έγινε σε πάρα πολλές παραθαλάσσιες περιοχές τις χώρας μας, τότε σύντομα αυτό το οικονομικό κεφάλαιο, το φυσικό περιβάλλον, απλά δεν θα υπάρχει πια. Θα απομείνουν τα ξενοδοχεία-φρούρια με τα βραχιολάκια και all inclusive ή τα last-moment destination tourists. Συνεπώς, η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε στους συντοπίτες σας είναι ότι εάν σε κάποιες περιοχές (όπως τα σπήλαια ή οι καταβόθρες σας) απαιτούνται κάποιοι περιορισμοί (όποιοι και αν είναι αυτοί) τότε αυτό είναι χρέος των ίδιων, και όχι του γεωπάρκου (το οποίο το πιθανότερο είναι να μην έχει την αρμοδιότητα να το πράξει) να το ζητήσουν και να το επιβάλλουν εάν θέλουν να έχουν κάποιο μέλλον. Ποια είναι η δική σας εμπειρία από την δημιουργία των τεσσάρων γεωπάρκων :Εκτός από την προστασία των περιοχών υπήρξε οικονομικό όφελος; Τα οικονομικά οφέλη από τη δράση των γεωπάρκων μπορεί να είναι εξόφθαλμα, όπως στην περίπτωση της Λέσβου (μιλώντας σε εθνικό επίπεδο) όπου μια απομονωμένη και υποβαθμισμένη δυτική Λέσβος έγινε το πρώτο κέντρο τουριστικού προορισμού, αλλά μπορεί να είναι και δυσδιάκριτα όπως στην περίπτωση του Ψηλορείτη (δεν σχολιάζουμε τα άλλα δύο τα οποία μόλις πρόσφατα εντάχθηκαν στο δίκτυο).Ακόμα όμως και στον Ψηλορείτη η λειτουργία του Γεωπάρκου αποτέλεσε ένα σημαντικό εργαλείο για την τουριστική προβολή και ανάπτυξη της περιοχής μέσα από την προβολή που έχει από το σύνολο των 78 παγκόσμιων γεωπάρκων της UNESCO, τη χρήση των λογότυπων σε προιόντα και υπηρεσίες, τη μεταφορά τεχνογνωσίας (πχ. προσωπικό λειτουργίας σπηλαίων, ανάπτυξης τοπικών προϊόντων, ενίσχυσης μικρών συνεταιρισμών, δημιουργίας τουριστικών πακέτων, προστασίας γεωτόπων κα.), την ανάπτυξη εκπαιδευτικών πακέτων και την προσέλκυση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Στην περιοχή του Ψηλορείτη η τοπική ένωση “Γη του Ψηλορείτη” (ένωση αγροτουριστικών καταλυμάτων, καταστημάτων εστίασης κλπ) συμμετέχει ενεργά στην Επιτροπή Διαχείρισης του Γεωπάρκου, η τοπική Αναπτυξιακή εταιρία σε συνεργασία με τις τοπικές επιχειρήσεις δημιούργησε το τοπικό Σήμα Ποιότητας χρησιμοποιώντας το λογότυπο του γεωπάρκου, ενώ αρκετές εταιρίες όπως τα Νερά Ζαρός, ο Συνεταιρισμός Ιδαία Γη κ.α. χρησιμοποιούν πάνω στα προϊόντα που παράγουν το λογότυπο του Γεωπάρκου. Το Γεωπάρκο της Λέσβου πέραν από τις τεράστιες προσπάθειες προβολής της περιοχής και τις υποδομές που έχει αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια και τα οποία είναι γνωστά σε όλους (πχ. αριστείο Ευρωπαϊκού Τουριστικού Προορισμού του 2009), κάθε χρόνο υλοποιεί γιορτές αγροτουρισμού, προβάλει και πωλεί μέσα από τα πωλητήριά του τοπικά προιόντα, ενώ αναπτύσει σχολεία ανταλλαγής τεχνογνωσίας. Τέλος θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πρόσφατα τα Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα υλοποίησαν ένα πρόγραμμα καταγραφής της οικονομικής επίδρασης των γεωπάρκων σε τοπικό επίπεδο χρησιμοποιώντας ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες, τα αποτελέσματά του οποίου θα συζητηθούν το Σεπτέμβριο στη Διεθνή συνάντηση των Γεωπάρκων που θα γίνει στη Νορβηγία, και θα παρουσιαστούν το Νοέμβριο ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης της UNESCO, μετά από αίτημα της τελευταίας, ώστε να καταδειχτεί η συμβολή των γεωπάρκων στην τοπική ανάπτυξη. Υποθέτουμε ότι το Φόρουμ όχι μόνο είναι ανοικτό στο να εισέλθουν νέα μέλη, αλλά το επιδιώκει κιόλας! Το Φόρουμ των Ελληνικών Γεωπάρκων στοχεύει ακριβώς στο συντονισμό της δράσης των ελληνικών γεωπάρκων σε εθνικό Επίπεδο, στην προβολή του έργου τους και τέλος στην αναγνώριση και προστασία της γεωλογικής και γεωλογικής κληρονομιάς. Συμμετέχουν σε αυτό όλα τα ελληνικά γεωπάρκα καθώς και φορείς που σχετίζονται με τη δράση και τους σκοπούς του Φόρουμ (πχ. Εθνική Επιτροπή UNESCO, Πανεπιστήμια, επιστημονικές ενώσεις κλπ.). Κάθε νέο γεωπάρκο αυτόματα εντάσσεται και στο Φόρουμ, ενώ άλλοι φορείς που επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό δεν έχουν παρά να υποβάλουν σχετικό αίτημα. Τί προγραμματίζετε άμεσα; Όπως προανέφερα, το Σεπτέμβρη θα πραγματοποιηθεί η 10η Διεθνής συνάντηση των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων στο Γεωπάρκο Gea Norvegica της Νορβηγίας, ενώ για τον Οκτώβριο ετοιμάζομε την πρώτη ανοικτή συνάντηση του Ελληνικού Φόρουμ και μια παράλληλη εκδήλωση στην Αθήνα. Φυσικά το Φόρουμ είναι πάντα στο πλευρό περιοχών που θέλουν να αναπτύξουν γεωπάρκα και να τα βοηθήσουν τόσο στην προετοιμασία μιας περιοχής όσο και στη σύνταξη του φακέλου υποψηφιότητας!
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Ο ΝΟΜΟΣ 3937/31-03-11/ΥΠΕΚΑ
ΟΡΙΣΜΟΙ
2. Γεώτοποι: οι γεωλογικές.γεωμορφολογικές δομές
που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσω.
πεύουν σημαντικές στιγμές της γεωλογικής ιστορίας
της γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξής
της ή δείχνουν σύγχρονες φυσικές, γεωλογικές διεργα.
σίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια
της Γης.
ΑΡΘΡΟ 4
2. Χερσαίες, υγροτοπικές, θαλάσσιες ή μεικτού χα.
ρακτήρα περιοχές, μεμονωμένα στοιχεία ή σύνολα της
φύσης και του τοπίου, μπορούν να αποτελέσουν αντι.
κείμενα προστασίας και διατήρησης λόγω της οικολογι.
κής, βιολογικής, γεωλογικής, γεωμορφολογικής, εν γένει
επιστημονικής ή αισθητικής σημασίας τους.
3. Οι περιοχές, τα στοιχεία ή τα σύνολα της παρα.
γράφου 2 μπορούν να χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με τα
κριτήρια του άρθρου 19, ως:
. Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης
. Περιοχές προστασίας της φύσης
. Φυσικά πάρκα και ειδικότερα ως: εθνικά ή περιφε.
ρειακά πάρκα
. Προστατευόμενα τοπία και στοιχεία τοπίου ή προ
στατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί.
ΑΡΘΡΟ 5
3. α) Ως φυσικά πάρκα (Natural parks) χαρακτηρίζονται
χερσαίες, υδάτινες ή μεικτού χαρακτήρα περιοχές, εφό.
σον παρουσιάζουν ιδιαίτερη αξία και ενδιαφέρον λόγω
της ποιότητας και ποικιλίας των φυσικών και πολιτιστι.
κών τους χαρακτηριστικών, ιδίως βιολογικών, οικολο.
γικών, γεωλογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών
και παράλληλα προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες
για ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με
την προστασία της φύσης και του τοπίου. Τα φυσικά
πάρκα διακρίνονται σε εθνικά και περιφερειακά…
β) Ο χαρακτηρισμός περιοχών ως φυσικών πάρκων
αποσκοπεί στη διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς
και της βιοποικιλότητας, καθώς και στη διατήρηση της
οικολογικής ποιότητας ευρύτερων περιοχών της χώ.
ρας, με παράλληλη παροχή στο κοινό δυνατοτήτων
περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και φυσιολατρικών δρα.
στηριοτήτων.
γ) Όταν το φυσικό πάρκο ή μεγάλο τμήμα του κατα.
λαμβάνει θαλάσσια ή δασική περιοχή ή όταν περιλαμβά.
νει μεγάλης σημασίας γεωτόπους, μπορεί να ονομάζεται
ειδικότερα θαλάσσιο πάρκο, εθνικός ή περιφερειακός
δρυμός ή γεωπάρκο, αντίστοιχα.
δ) Για την εκπλήρωση των πιο πάνω σκοπών, λαμβά.
νονται τα κατάλληλα μέτρα και διεξάγονται επιστημο.
νικές έρευνες, ώστε οι περιοχές αυτές να προστατεύ.
ονται επαρκώς τόσο από φυσικές αιτίες υποβάθμισης
όσο και από ανθρώπινες ενέργειες και επεμβάσεις που
προκαλούν αλλοίωση της κατάστασης διατήρησης των
προστατευτέων αξιών.
ε) …στα φυσικά πάρκα επιτρέπεται η άσκηση
ήπιων ασχολιών και δραστηριοτήτων, οι οποίες προ.
σαρμόζονται στο φυσικό περιβάλλον και την τοπική
αρχιτεκτονική, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές προ.
βλέπονται στην πράξη χαρακτηρισμού και το σχέδιο
διαχείρισης.
στ) Μέσα στα φυσικά πάρκα με την εξαίρεση τμημά.
των τους… είναι δυνατόν να επιτρέπονται λατομικές και
μεταλλευτικές δραστηριότητες, εφόσον συμβάλλουν
σημαντικά στην τοπική οικονομία και δεν προκαλούν
υποβάθμιση του περιβάλλοντος ασυμβίβαστη με το
χαρακτήρα των περιοχών αυτών.
ζ) Για τη σαφή και κατανοητή από όλους τους χρήστες
των περιοχών αυτών προστασία και διαχείριση μπορεί
να προβλέπεται η οριοθέτηση ζωνών προστασίας μέσα
στα φυσικά πάρκα και ο καθορισμός ικανής έκτασης
απόλυτης προστασίας ή προστασίας της φύσης (πυρή.
νας).
3.1 Εθνικά πάρκα (National parks)
Ως εθνικά πάρκα χαρακτηρίζονται περιοχές μεγάλης
έκτασης που είτε λόγω της θέσης τους, όπως διασυνο.
ριακές, είτε λόγω της εξέχουσας οικολογικής ή άλλης
φυσικής σπουδαιότητάς τους θεωρούνται ως σημαντι.
κές σε εθνικό επίπεδο.
3.2 Περιφερειακά πάρκα (Regional parks)
α) Ως περιφερειακά πάρκα χαρακτηρίζονται περιοχές
που είτε λόγω της θέσης τους είτε λόγω της οικολο.
γικής σπουδαιότητάς τους θεωρούνται σημαντικές σε
περιφερειακό επίπεδο…
δ) Τα περιφερειακά πάρκα μπορεί να περιλαμβάνουν
οικιστικές ενότητες ως περιφερειακές ζώνες των προ.
στατευτέων αντικειμένων, οι οποίες ορίζονται ως πε.
ριοχές οικοανάπτυξης. Στις ζώνες αυτές ενισχύεται με
κίνητρα η άσκηση ήπιων και περιβαλλοντικά φιλικών
ασχολιών και παραγωγικών δραστηριοτήτων
5. α) Ως προστατευόμενα τοπία χαρακτηρίζονται περιοχές μεγάλης
οικολογικής, γεωλογικής, αισθητικής ή πολιτισμικής αξίας
και εκτάσεις που είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για αναψυ.
χή του κοινού ή συμβάλλουν στην προστασία φυσικών
πόρων λόγω των ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών
χαρακτηριστικών τους. Στα προστατευόμενα τοπία
μπορεί να δίνονται με βάση τα κύρια χαρακτηριστικά
τους, ειδικότερες ονομασίες, όπως αισθητικό δάσος,
γεωπάρκο, τοπίο άγριας φύσης, τοπίο αγροτικό, αστικό.
Ως προστατευόμενα στοιχεία του τοπίου χαρακτηρί.
ζονται τμήματα ή συστατικά στοιχεία του τοπίου που
έχουν ιδιαίτερη οικολογική, αισθητική ή πολιτισμική αξία
ή συμβάλλουν στην προστασία φυσικών πόρων λόγω
των ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηρι.
στικών τους, όπως αλσύλια, παραδοσιακές καλλιέργειες,
αγροικίες, μονοπάτια, πέτρινοι φράχτες, ξερολιθιές και
αναβαθμίδες, κρήνες.
β) Ως προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί (Protected
natural formations) χαρακτηρίζονται λειτουργικά τμήμα.
τα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της, που
έχουν ιδιαίτερη επιστημονική, οικολογική, γεωλογική,
γεωμορφολογική, ή αισθητική αξία ή συμβάλλουν στη
διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία
φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες δέντρων και
θάμνων, θαλάσσια, προστατευτική βλάστηση, παρόχθια
και παράκτια βλάστηση, φυσικοί φράχτες, καταρρά.
κτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι,
απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιο.
ντολογικά ευρήματα, κοραλλιογενείς, γεωμορφολογικοί
σχηματισμοί, γεώτοποι και οικότοποι προτεραιότητας
κοινοτικού ενδιαφέροντος. Προστατευόμενοι φυσικοί
σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα, χαρακτη.
ρίζονται ειδικότερα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης
). Ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν καταστροφή, φθορά
ή αλλοίωση των προστατευόμενων φυσικών σχηματι.
σμών, όπως και των προστατευόμενων τοπίων ή των
επί μέρους στοιχείων τους, απαγορεύονται…
ΑΡΘΡΟ 6
…β) Για το χαρακτηρισμό μιας περιοχής ως περιφερει.
ακού πάρκου, την οριοθέτηση και τον καθορισμό όρων
δόμησης, χρήσεων γης και δραστηριοτήτων μέσα σε
αυτήν, εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλο.
ντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής προεδρικό διά.
ταγμα, ύστερα από γνώμη της «Επιτροπής Φύση 2000»
και του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμέ.
νης Διοίκησης, με βάση ειδική έκθεση που τεκμηριώνει
την οικολογική σημασία και τις προστατευτέες αξίες
της….
3. Για το χαρακτηρισμό μιας περιοχής ως προστατευ.
όμενου τοπίου ή ως προστατευόμενου φυσικού σχη.
ματισμού εκδίδεται απόφαση του Γενικού Γραμματέα
Αποκεντρωμένης Διοίκησης με βάση ειδική έκθεση που
τεκμηριώνει την οικολογική ή άλλη φυσική αξία του
προστατευτέου αντικειμένου και γνώμη του αιρετού
Περιφερειάρχη…