CEPFALONIA BOTANICA : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ»
Όταν αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε στο παρόν τεύχος της «Φωνής» ένα αφιέρωμα στον Βοτανικό Κήπο Κεφαλονιάς, είχαμε την πεποίθηση ότι πρόκειται για μια δραστηριότητα που «εμπλουτίζει» το τουριστικό μας προϊόν, καθώς προσφέρει εμπειρίες στον φυσιολάτρη επισκέπτη μας. Ο Κήπος εδραίωσε την πεποίθησή μας. Έχει ένα αξιοσημείωτο παρόν και ένα «λαμπρό» μέλλον, αν το Iίδρυμα συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο να το στηρίζει κι αν η τοπική κοινωνία καταλάβει, επιτέλους, για τί πρόκειται και ενισχύσει όπως πρέπει την προσπάθεια.
Ο Βοτανικός Κήπος Κεφαλονιάς, μπορεί να αποτελέσει ένα αξιοσημείωτο στήριγμα, ενός ποιοτικότερου τουρισμού στο νησί μας, αρκεί να ολοκληρώσει το Master Plan του κι αποφασίσει να «παίξει τον ρόλο» ενός στοιχείου τουριστικού ενδιαφέροντος. Μέχρι στιγμής, «ο Κήπος» ενδιαφέρεται, κυρίως, για την ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για το περιβάλλον στους μαθητές και ,θεωρούμε, πως έχει, ήδη συμβάλλει σημαντικά σε αυτό. Χωρίς να εγκαταλείψει αυτόν τον ευγενή στόχο, εκτιμούμε, πως μπορεί να «δει πιο ζεστά» και την ικανοποίηση του ενδιαφέροντος των επισκεπτών μας για επαφή και γνώση της ντόπιας χλωρίδας. Παρά το ότι έχουν γίνει ήδη φιλότιμες προσπάθειες προβολής εκτιμούμε ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την προβολή του Βοτανόκηπου ως σημείου τουριστικού ενδιαφέροντος. Στο σημείο αυτό, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τις κυρίες Ε. Ζησιμάτου και Χ. Παναγιωτάτου για τις πληροφορίες που μας έδωσαν και τον χρόνο που μας διαθέσανε.
1.ΓΕΝΙΚΑ-ΠΑΡΟΝ,ΠΑΡΕΛΘΟΝ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Ο Βοτανικός Κήπος Κεφαλονιάς δημιουργήθηκε το 1998 ,με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Φωκά- Κοσμετάτου. Είναι ο μοναδικός κήπος ,όχι μόνο της Κεφαλονιάς, αλλά των Ιονίων και της Δυτικής Ελλάδας κι ένας από τους 10 που υπάρχουν στην χώρα μας! Δημιουργήθηκε για να συμβάλλει ουσιαστικά στην οικολογική ευαισθητοποίηση των μικρότερων ιδιαίτερα ηλικιών,στην διάσωση των σπάνιων και απειλούμενων φυτών των νησιών και φιλοδοξεί να αναπτύξει την απαραίτητη υποδομή για προώθηση της επιστημονικής έρευνας στην βοτανολογία. Είναι μέλος του Εθνικού δικτύου Βοτανικών κήπων και φιλοδοξεί να καλύπτει την χλωρίδα των Ιονίων νήσων και της Δ. Ελλάδος. Βρίσκεται στα δυτικά σύνορα με την ΒΙ.ΠΕ Αργοστολίου σε μια έκταση 18 στρεμμάτων-από τα οποία, μέχρι στιγμής, έχουν αξιοποιηθεί τα 8 στρέμματα.Ο χώρος ήταν ελαιώνας και η αρχική ανθρώπινη παρέμβαση περιορίστηκε, κατ αρχάς, στην ανάδειξή του, στην δημιουργία μονοπατιών και ρυακιού. Ακολούθησε η φύτευση βοτάνων. Η συνεργασία που ξεκίνησε το 2004 με το Ε.Θ.Ι.Α.Γ.Ε και τον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσίων στο Κιλκίς(ΒΒΚΚ), στα πλαίσια ενός Προγράμματος της Μεγάλης Βρετανίας το οποίο επέτρεψε-και επιτρέπει- την χρηματοδότηση των επιστημονικών δραστηριοτήτων, είχε ως αποτέλεσμα τον συνεχή εμπλουτισμό του κήπου με σπάνια και ενδημικά φυτά τα οποία συλλέγει ομάδα του ΒΒΚΚ, τα πιστοποιεί ,τα αναπαράγει και τα επιστρέφει στον Βοτανικό κήπο της Κεφαλονιάς για να φυτευτούν. Υπολογίζεται ότι με αυτή την διαδικασία προστίθενται κάθε χρόνο 25-30 νέα φυτά! Δημιουργούνται φυτοκοινωνίες όπως μακκία βλάστηση, φρύγανα, δάσος κ.λ.π. που περιλαμβάνουν ειδικές συλλογές φυτών, αναλόγως της χρήσεώς τους από τον άνθρωπο.(Στο τέλος του 2006 ολοκληρώθηκε ένα επιμέρους Πρόγραμμα που αφορούσε την συστηματική ταυτοποίηση των φυτών μέσα στον ίδιο τον Βοτανικό Κήπο Κεφαλονιάς, συγκεντρώθηκαν δείγματα περίπου 300 φυτών , τα οποία αποξηράνθηκαν και φωτογραφήθηκαν και αποτέλεσαν το πρώτο υλικό για το Herbarium-φυτολόγιο του Βοτανικού Κήπου.).Επειδή στον Βοτανόκηπο γίνεται πολλαπλασιασμός φυτών, είναι πιθανό, από την ερχόμενη Άνοιξη να έχουμε πωλήσεις φυτών, αλλά πρατήριο πώλησης αποξηραμένων βοτάνων δεν υπάρχει και ούτε προβλέπεται κάτι τέτοιο.
Παράλληλα με την φροντίδα του εμπλουτισμού του χώρου με βότανα, συνεχίζεται και η διαμόρφωσή του. Στο δυτικότερο κομμάτι του χώρου, το οποίο δεν είναι ακόμη επισκέψιμο, δημιουργήθηκε μια μικρή τεχνητή λίμνη 500 κ.μ. η οποία θα φυτευτεί με υδροχαρή μεσογειακά φυτά( κόστισε περίπου 15.000 Ευρώ, τα οποία προήλθαν από το προαναφερόμενο Πρόγραμμα της Μ.Βρετανίας),ενώ, φυσικά ανοίγονται νέα μονοπάτια και βελτιώνονται οι προσβάσεις. Στο Master plan του Κήπου προβλέπονται, στο αναξιοποίητο μέχρι σήμερα τμήμα, η δημιουργία ενός Κέντρου πολλαπλών χρήσεων, τουλάχιστον 600 τ.μ. που θα διαθέτει χώρο Εκθέσεων και διαλέξεων, επιστημονικών δραστηριοτήτων, πωλητήριο κ.λ.π. και η πρόσβαση από το πιο Δυτικό κομμάτι του Κήπου με την δημιουργία ενός άνετου χώρου στάθμευσης. Η πρόβλεψη, είναι να ολοκληρωθεί το έργο την προσεχή δεκαπενταετία. Το αν αυτό θα συμβεί, όμως, θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες χρηματοδότησης. Μέχρι στιγμής, ό,τι έχει φτιαχτεί στον Βοτανόκηπο, αγορά φυτών, τα λειτουργικά έξοδα, αλλά και η μισθοδοσία του προσωπικού, είναι από πόρους του Ιδρύματος, το οποίο έχει διαθέσει τα χρόνια που πέρασαν, αθροιστικά, περί τα 100.000 Ευρώ.
2.ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ
Ο δρόμος για τον Βοτανόκηπο βρίσκεται στην είσοδο της ΒΙ.ΠΕ. Αργοστολίου. Ξεκινάει απέναντι από το κτίριο στο οποίο στεγάζεται η Αστυνομία. Δεν είναι, δυστυχώς, προσπελάσιμος από τα μεγάλα λεωφορεία και οι τουρίστες που μεταφέρουν, εφόσον επιθυμούν να επισκεφθούν τον Κήπο, είναι υποχρεωμένοι να βαδίσουν μέχρι την είσοδο.(Το πρόβλημα αυτό θα λυθεί, όταν η είσοδος θα πραγματοποιείται από το δυτικότερο τμήμα του κτήματος Δεν υπάρχει,φυσικά, κανένα πρόβλημα, αν η μετακίνηση γίνει με Ι.Χ. αυτοκίνητο).
Στην είσοδο του Κήπου βρίσκεται το ξύλινο σπιτάκι με το κουτί πρώτων βοηθειών, πόσιμο νερό και βιβλίο επισκεπτών. Προχωρώντας στο διάδρομο με τα φυτά μεσογειακής βλάστησης συναντάμε το γεφυράκι που μας οδηγεί στον ελαιώνα με τα σπάνια είδη άγριας ορχιδέας. Εδώ, σε ένα «αντίσκηνο», υπάρχει η Έκθεση «Η μελέτη των φυτών και η χρήση τους».Διασχίζουμε τον ελαιώνα και συναντάμε τον κυπαρισσώνα και την…μουσική του τεχνητού ρυακιού, Ανηφορίζοντας θα δούμε τον κήπο με τα αρωματικά βότανα. Επιστρέφοντας στο μονοπάτι, φτάνουμε στο ψηλότερο σημείο ,απολαμβάνουμε την θέα και κατηφορίζοντας συναντάμε τα σκαλοπάτια που οδηγούν στο υπαίθριο θέατρο. Το υπαίθριο θέατρο-το οποίο διαθέτει ξύλινες κερκίδες για 250 άτομα- φιλοξενεί δυο εκδηλώσεις κατά την διάρκεια του καλοκαιριού: Η πρώτη γίνεται τον Ιούλιο και είναι αφιερωμένη στον επτανησιακό πολιτισμό. Εφέτος, η εκδήλωση θα γίνει 31/07 και θα είναι αφιερωμένη στις πολιτικές ιδιομορφίες του επτανησιακού χώρου. Η δεύτερη πραγματοποιείται τον Αύγουστο-φέτος στις 23/08- ξανά με την Ορχήστρα των Χρωμάτων. Φεύγοντας από την πίσω έξοδο του θεάτρου, συναντάμε στο αριστερό μας χέρι το μονοπάτι με τα βραχώδη φυτά, το οποίο οδηγεί στο σημείο εκκίνησης.
Ο Κήπος είναι ανοικτός κάθε μέρα, εκτός Κυριακής και Δευτέρας,από 8:30 π.μ.-14:30 μμ. Με το εισιτήριο εισόδου στο Μουσείο, ο επισκέπτης, μπορεί να επισκεφθεί και τον Βοτανικό Κήπο.
3. ΠΕΡΙ ΠΡΟΒΟΛΗΣ(ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ)
Ο Βοτανόκηπος είναι ένας μικρός Παράδεισος, ένα αξιοθέατο του παρόντος, με την δυνατότητα να γίνει ένα ακόμη σημαντικότερο σημείο αναφοράς, αποκτώντας όλες τις απαραίτητες υποδομές, αλλά και «φιλοξενώντας» και άλλα φυτά από τον θαυμαστό κόσμο της Κεφαλονιάς, των Ιονίων και της Δυτικής Ελλάδας…
Δεν μπορούμε να πούμε ότι το ίδρυμα δεν έχει καταβάλει προσπάθειες προβολής.
Υπάρχει, μια μπροσούρα που διατίθεται στα γραφεία του τοπικού Ε.Ο.Τ, διανέμεται σε ξενοδοχεία κ.λ.π. Φιλοξενείται, επίσης , υλικό προβολής του Βοτανόκηπου σε κάποια «σάϊτ»-και μάλιστα της Μεγάλης Βρετανίας- και, φυσικά, στο υπό κατασκευή «σάϊτ» του Ιδρύματος. Κατά καιρούς εμφανίζονται δημοσιεύματα -π.χ. το αφιέρωμα της «Καθημερινής», το 2008, για τον Κήπο. Τουριστικοί πράκτορες έχουν συμπεριλάβει τον Βοτανόκηπο στις παρουσιάσεις που κάνουν στους πελάτες τους( αλλά όχι στις μπροσούρες τους).Το αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας είναι να έχουμε επισκέψεις μεμονωμένων τουριστών ή και ομάδων στον χώρο.
Η δική μας άποψη, είναι ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης σε αυτό τον τομέα.
Με όλο τον σεβασμό που πρέπει, απέναντι σε ανθρώπους που προσπαθούν, ενάντια σε πολλές αντιξοότητες, καταθέτουμε τις εξής παρατηρήσεις:
1.Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ελκυστικό και σύγχρονο υλικό προβολής του Κήπου(μπροσούρα, DVD,αφίσα κ.λ.π.), το οποίο να διατίθεται με όλους τους πρόσφορους τρόπους. Καλύτερη αξιοποίηση των Δημόσιων Σχέσεων
2.Η προβολή μέσω του Ιντερνετ, μπορεί να είναι αποτελεσματική: α) Όταν διασφαλιστούν οι κατάλληλες συνδέσεις(Links) για το «σάϊτ» του Ιδρύματος(μόλις αυτό ετοιμασθεί) και β) Όταν μελετηθεί προσεκτικά, σε ποια «σάϊτ» του εσωτερικού και του εξωτερικού πρέπει να καταφύγει το Ίδρυμα, αλλά και ποιος είναι ο πλέον δόκιμος τρόπος να προβάλλει την δραστηριότητά του μέσα από αυτά.
3.Ο Βοτανόκηπος πρέπει να προβληθεί σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό ως ένα από τα δέκα σημεία που αποτελούν το Εθνικό δίκτυο Βοτανικών Κήπων, με την προοπτική να «εκπροσωπεί» όλη την Δ. Ελλάδα προωθώντας την καθιέρωση της Κεφαλονιάς ως τουριστικού προορισμού ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τον οικοτουρίστα. Η «συνεννόηση», λοιπόν, με τα άλλα εννιά «σημεία» για ενέργειες κοινής προβολής, θα δημιουργούσε μια αξιοσημείωτη δυναμική προώθησης.
4.Χρειάζεται να ξεκινήσει συστηματικός διάλογος με τους τουριστικούς πράκτορες ώστε να προβληθεί περισσότερο, μέσα από αυτούς, ο Βοτανόκηπος. Η επίσκεψη στον Κήπο μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη των τουριστών σε πλαγιές, λόφους, βουνά, δάση, λιβάδια, αγρούς παραθαλάσσιες περιοχές ή ρεματιές για γνωριμία με την χλωρίδα της Κεφαλονιάς και συλλογή αρωματικών, μαγειρικών ,καλλωπιστικών φαρμακευτικών φυτών…
Εκτιμούμε, τέλος, ότι χρειάζεται, επιπλέον:
Ι)Να προωθηθεί η πώληση φυτών και αποξηραμένων βοτάνων και
ΙΙ)να προσληφθεί ή να εξευρεθεί επιπλέον προσωπικό, τουλάχιστον για τους θερινούς μήνες, το οποίο, να είναι ικανό να κάνει εμπεριστατωμένη περιήγηση στους τουρίστες που επισκέπτονται τον χώρο.